H οικοδομική άδεια και η εναρμόνιση με τους όρους δόμησης της περιοχής (ειδικότερα η τήρηση του συντελεστή δόμησης και του συντελεστή όγκου) είναι βασικές προϋποθέσεις που θέτει η κυβέρνηση για να λυθεί οριστικά ο γόρδιος δεσμός της νομιμοποίησης των αυθαιρέτων και των παράνομων ημιυπαίθριων χώρων.

Αυτό σημαίνει πως ένα αυθαίρετο μπορεί να νομιμοποιηθεί στο μέτρο που καλύπτει τους προαναφερθέντες όρους, όπως θα αναφέρεται στο νέο νομοσχέδιο που θα φέρει το υπουργείο Περιβάλλοντος προς ψήφιση στη Βουλή μέχρι την Άνοιξη.
Πιο αναλυτικά, το νέο νομοσχέδιο αναμένεται να δίνει λύσεις νομιμοποίησης με την καταβολή προστίμου σε 2 βασικές κατηγορίες αυθαιρέτων:

1. Ακίνητα σε εντός και εκτός σχεδίου περιοχές που έχουν ανεγερθεί με οικοδομική άδεια και έχουν πολεοδομικές υπερβάσεις. Σε αυτή την κατεύθυνση ανοίγει ήδη παράθυρο ο Νέος Οικοδομικός Κανονισμός, που προβλέπει ότι εσωτερικοί χώροι, όπως δώματα, κλιμακοστάσια κ.λπ. πλέον δεν προσμετρώνται στο συντελεστή δόμησης, ενώ δίνει το δικαίωμα για αλλαγή χρήσεων στο 50% των βοηθητικών χώρων αλλά και την επέκταση των υπόγειων χώρων στάθμευσης, υπό προϋποθέσεις αύξησης ύψους κ.λπ. Ακίνητα τα οποία βρίσκονται σε εκτός σχεδίου περιοχές οι οποίες, όμως, μπορούν να αποκτήσουν οικιστική καταλληλότητα και να κι­νηθούν διαδικασίες ένταξής τους σε πολεοδομικό σχέδιο. Προς αυτή την κατεύθυνση, το υπουργείο θα εξετάσει δυνατότητες επίσπευ­σης του πολεοδομικού σχεδιασμού, που καρκινοβατεί.
2. Επίσης το υπουργείο Περιβάλλοντος υπόσχε­ται ότι με ελκυστικά πρόστιμα θα δίνει δυνατό­τητα οριστικής νομιμοποίησης σε ένα ευρύτατο φάσμα αυθαίρετων κτισμάτων, που βρίσκονται σε εντός και εκτός σχεδίου περιοχές.

Έκπτωση 10%

Στο μεταξύ, ψηφίστηκε η τροπολογία και ενσωματώθηκε ως άρθρο στο νομοθέτημα η οποία εισάγει ευνοϊκότερες ρυθμίσεις για την τακτοποίηση των αυθαίρετων κατασκευών με στόχο την ενίσχυση των δημόσιων εσόδων. Σύμφωνα με την ρύθμιση παρέχεται έκπτωση 10% επί του συνολικού προστίμου υπό την προϋπόθεση ότι μέχρι τις 31 Μαΐου του 2013 θα έχει καταβληθεί ποσοστό τουλάχιστον 30% του προστίμου.
Επίσης παρατείνεται μέχρι 31 Μαΐου 2013 (από 31 Ιανουαρίου 2013) η προθεσμία μέσα στην οποία οι ιδιοκτήτες αυθαίρετων ακινήτων και ημιυπαίθριων μπορούν να τα μεταβιβάσουν, εφόσον έχουν καταβάλλει το 30% του συνολικού προστίμου.
Ακόμη δίνεται η δυνατότητα σε βιοτεχνικές και βιομηχανικές μονάδες να αδειοδοτηθούν με την καταβολή του 30% του προστίμου επίσης μέχρι τις 31 Μαΐου του 2013.
Επιπλέον χορηγείται έκπτωση 20% σε όσους καταβάλλουν το σύνολο του ποσού του προστίμου. Με την οριστική νομιμοποίηση που προωθείται, οι αρμόδιοι ελπίζουν να αυξηθούν ακόμα περισσότερο τα έσοδα προς τα κρατικά ταμεία.

Στα 5.000.000 οι πολεοδομικές αυθαιρεσίες

Να σημειωθεί ότι η Τράπεζα της Ελλάδος σε έκθεσή της επισημαίνει ότι οι πολεοδομικές αυθαιρεσίες στην Ελλάδα είναι περί τα 5 εκατομμύρια.
Πρόκειται, κυρίως, για κλείσιμο βοηθητικών χώρων όπως δώματα, κλιμακοστάσια ή πιλοτές, καθώς και για επεκτάσεις σε αποθήκες ή δημιουργία δωματίων σε εσωτερικούς χώρους στάθμευσης.
Στα 5.000.000 αυθαιρεσίες προσμετρούνται οι ημιυπαίθριοι χώροι που έχουν αλλάξει χρήση, καθώς και διάφορες υπερβάσεις στο ύψος των κτηρίων, στο συντελεστή δόμησης ή ακόμη και στα μπαλκόνια ακινήτων που έχουν χρησιμοποιηθεί από τους ιδιοκτήτες τους.
Στο μέτωπο των «νομιμοποιήσεων» από την άλλη, σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία από το ηλεκτρονικό σύστημα που χειρίζεται το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας, οι δηλώσεις τακτοποίησης είναι γύρω στις 500.000. Συγκεκριμένα, μέχρι τις 8 Ιανουαρίου 2013 είχαν υποβληθεί 473.632 δηλώσεις και είχαν εισπραχθεί 743.161.000 ευρώ.